ژئوسنتتیک (Geosynthetic)
طی نیم قرن اخیر، استفاده از مصالح مصنوعی مختلف تحت عنوان ژئوسنتتیک در پروژه های مهندسی عمران پیشرفت وسیعی داشته است. این مصالح از مواد لاستیکی و پلاستیکی ساخته می شوند و بسته به نوع کاربرد و عملکرد مورد انتظار با اشکال و خواص مختلف تولید می شوند. جداسازی، فیلتر کردن، حفاظت، زهکشی، مسلح سازی و عایق سازی در مقابل رطوبت از جمله عملکرد های اصلی ژئوسنتتیک ها می باشند. ژئوسنتتیک ها در اغلب پروژه های سد سازی، راهسازی، دیوار حایل، ساختمان سازی، بهسازی خاک و بسیاری از پروژه های مرتبط با خاک کاربرد گسترده ای دارند. ژئوسنتتیک‌ها به چند گروه کلی شامل ژئوتکستایل، ژئوگرید، ژئوممبران، ژئونت، ژئوکامپوزیت، جی سی ال و ژئوسل به شرح ذیل، تقسیم می شوند:
ژئوتکستایل (Geotextile): ژئوتکستایل ها معمولاً به شکل پارچه ی بافته یا نبافته تولید می شوند. ژئوتکستایل های بافته از در هم تنیدن رشته های عمودی و افقی ساخته می شوند که نتیجه ی نهایی آن پیدایش یک لایه ی مقاوم و چیزی شبیه پارچه است. ژئوتکستایل های بافته و نبافته از رشته ها و فیبرهای عموماً پلیمری تشکیل شده اند که از پلی پروپیلن، پلی استر، پلی اتیلن و پلی آمید تشکیل می شوند. گروه کوچکی از ژئوتکستایل ها وجود دارند که از الیاف فیبری تشکیل شده اند و به طور عمده در زمینه ی کنترل فرسایش به کار می روند. کاربرد ژئوتکستایل ها اغلب به منظور تسلیح خاک، جدا سازی لایه ها، زهکشی توده خاک، افزایش ظرفیت باربری آسفالت و خاک، افزایش عمر مفید آسفالت، حفاظت سازه‌ای از سواحل و بنادر، نشست همگون در سازه‌های دریایی نظیر موج شکن‌ها، حفاظت زمین‌های در حال فرسایش، حفاظت از لایه بالاست در راه‌آهن، افزایش ظرفیت باربری بستر راه و راه‌آهن، حفاظت از لایه‌های ژئوممبرین و بسیاری از موارد دیگر رایج است.
ژئوگرید (Geogrid): ژئوگرید ها از موادی مانند پلی اتیلن، پلی استر، فایبر گلاس و با پوشش های مختلف تولید می شوند. ژئوگرید، شبکه مشبک توری است که به صورت صفحه های افقی برای مستحکم نگاه داشتن دیوار ها و تسلیح خاک مورد استفاده قرار می گیرد. ژئوگرید در مقایسه با ژئوتکستایل خاصیت قفل شدگی بیشتری دارد یعنی با ذرات خاک درگیر شده و مقاومت طولی و عرضی بالایی به بستر خود می دهد. کاربرد این محصول در دیوار های حائل و راه سازی بیشتر است.
ژئوممبران (Geomembrane): ژئوممبران ها اغلب ورقی از جنس پلی اتیلن یا پی وی سی هستند که خاصیت عایق کاری انواع سطوح بدون نیاز به زیرسازی خاص را دارند. استفاده از این محصول باعث نفوذ ناپذیری سطح نسبت به انواع سیالات (برای مثال آب، مواد شیمیایی و نفتی) می شود. این محصول اغلب جهت آب بندی کردن، ساخت دریاچه‌های مصنوعی، استخرهای پرورش ماهی و استخرهای صنعتی، لاگون های فاضلاب و لوله‌های انتقال آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. ژئوممبران می تواند به تنهایی و یا با انواع پوشش ها از جمله صفحات بتونی یا مصالح سنگ ریزه نصب شود. از جمله کاربرد های دیگر این محصول، استفاده برای بهبود کیفیت سدهای قدیمی، ایزولاسیون، جلوگیری از نشت در کف مخازن، سازه های آبی و ... می باشد. معمولاً در زیر و روی ژئوممبرین، ژئوتکستایل قرار می دهند تا آن را در مقابل سوراخ شدگی محافظت کند. همچنین باعث تقویت قدرت تحمل بار سازه و ژئوممبرین می شود.
ژئونت (Geonet): ژئونت ها از تزریق پیوسته نوارهای پلیمری با زاویه دقیق نسبت به یکدیگر تولید می‌شوند. جنس آنها معمولاً از پلی اتیلن می‌باشد. ژئونت ها با اندازه حفره‌های متفاوت موجود می‌باشند و با توجه به اندازه ذرات خاک به صورتی انتخاب می‌شوند که بدون جابجایی ذرات خاک، امکان زهکشی را به وجود آورند. از این رو، عملکرد عمده ژئونت زهکشی است. کاربرد ژئونت ها به طور عمده جلوگیری از فرسایش شیب‌ها و زهکشی مناسب است. در عمل به دلیل قیمت کم ژئوتکستایل ها، کاربرد ژئونت ها محدود می باشد.
ژئوکامپوزیت (Geocomposite): ژئوکامپوزیت ها به صورت ترکیبی از ورقه های مختلف شامل؛ ژئوتکستایل + ژئونت، ژئوتکستایل + ژئوگرید، ژئوتکستایل + ژئوسل، ژئوممبران + ژئوتکستایل ساخته می شوند و در بسیاری از موارد به عنوان فیلتر- زه کش مورد استفاده قرار می گیرند.
جی سی ال (GCL): جی سی ال نوعی ژئوکامپوزیت متشکل از ورقه های ژئوسنتیک با میان لایه های رسی (بنتونیتی) بوده و برای جلوگیری از نشت آب و آب بندی مورد استفاده قرار می گیرند. نوع متداول آن متشکل از یک لایه بنتونیت در میان دو ورقه ژئوتکستایل یا در میان یک لایه ژئوتکستایل و ژئوممبران می باشد. مزیت ویژه جی سی ال، خاصیت خود ترمیمی و همجوشی است.
ژئوسل (Geocel): ژئوسل ها متشکل از یک شبکه ی سه بعدی از پلی استر های بافته نشده هستند که برای جلوگیری از فرسایش و کنترل فرسایش شیب ها مورد استفاده قرار می گیرند.
